[𝐘𝐄𝐒 𝐋𝐄𝐀𝐑𝐍𝐈𝐍𝐆] 𝐒𝐔𝐘 𝐓𝐇𝐎𝐀́𝐈 𝐊𝐈𝐍𝐇 𝐓𝐄̂́: 𝐁𝐈𝐄̂́𝐍 Đ𝐎̣̂𝐍𝐆 𝐓𝐎𝐀̀𝐍 𝐂𝐀̂̀𝐔 (𝐓𝐈𝐄̂́𝐏)

Suy thoái kinh tế là một hiện tượng phổ biến nhưng cũng vô cùng phức tạp và nguy hiểm trong các chu kỳ kinh tế. Nó không chỉ gây ra những tổn thất to lớn về sản lượng và việc làm, mà còn để lại những hệ lụy sâu rộng lên phúc lợi xã hội và sự phát triển bền vững lâu dài của các quốc gia.

Ở phần trước, ta đã cùng nhau tìm hiểu nguyên nhân và tác động của suy thoái kinh tế. Tiếp tục với chuyên mục YES LEARNING lần này, chúng ta sẽ làm rõ hơn những vấn đề then chốt bao quanh suy thoái kinh tế bao gồm cơ chế gây, nguyên nhân, bài học rút ra, những cách ứng phó và tầm ảnh hưởng của suy thoái kinh tế đến sự phát triển của một quốc gia/khu vực.

Hãy cùng YES bắt đầu cuộc hành trình thâm nhập vào lõi sâu của suy thoái kinh tế - khám phá cơ chế hoạt động, truy tìm nguyên nhân và chiêm nghiệm những giải pháp quý giá từ những kinh nghiệm đắt giá của nhân loại nhé!

𝐂𝐨̛ 𝐜𝐡𝐞̂́ 𝐠𝐚̂𝐲 𝐫𝐚 𝐬𝐮𝐲 𝐭𝐡𝐨𝐚́𝐢

  Suy thoái kinh tế là hiện tượng kinh tế vĩ mô phức tạp, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Sau khi hình thành, suy thoái có thể lan rộng và tác động tiêu cực đến nhiều lĩnh vực và khu vực khác nhau thông qua hai hiệu ứng chính: Hiệu ứng lan truyền và Hiệu ứng phức tạp.

Hiệu ứng lan truyền:

Hiệu ứng lan truyền mô tả cách thức suy thoái kinh tế lan rộng từ một lĩnh vực, khu vực hoặc quốc gia sang các lĩnh vực, khu vực hoặc quốc gia khác. Hiệu ứng này có thể xảy ra thông qua một số kênh chính:

 Kênh thương mại: Khi một quốc gia rơi vào suy thoái, nhu cầu nhập khẩu của họ sẽ giảm, ảnh hưởng tiêu cực đến các quốc gia xuất khẩu sang quốc gia đó.

  Kênh tài chính: Khi thị trường tài chính ở một quốc gia gặp khó khăn, nó có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính lan rộng sang các quốc gia khác, đặc biệt là những quốc gia có mối liên hệ tài chính chặt chẽ với quốc gia bị ảnh hưởng.

  Kênh niềm tin: Suy thoái kinh tế có thể làm giảm niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, dẫn đến giảm chi tiêu và đầu tư, từ đó làm trầm trọng thêm suy thoái.

  Hiệu ứng phức tạp:

Hiệu ứng phức tạp mô tả cách thức các yếu tố khác nhau trong nền kinh tế tương tác và cộng hưởng với nhau, khiến cho suy thoái kinh tế trở nên khó dự đoán và khó giải quyết hơn. Một số yếu tố chính góp phần vào hiệu ứng phức tạp bao gồm:

 Tính phi tuyến tính: Mối quan hệ giữa các yếu tố kinh tế không phải lúc nào cũng tuyến tính. Ví dụ, một sự thay đổi nhỏ trong lãi suất có thể dẫn đến thay đổi lớn trong chi tiêu đầu tư.

  Sự không chắc chắn: Suy thoái kinh tế thường đi kèm với sự không chắc chắn cao, khiến cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng khó đưa ra quyết định đầu tư và chi tiêu hợp lý.

  Yếu tố tâm lý: Niềm tin và tâm lý của người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của suy thoái kinh tế.

𝐍𝐠𝐮𝐲𝐞̂𝐧 𝐧𝐡𝐚̂𝐧 𝐠𝐚̂𝐲 𝐫𝐚 𝐬𝐮𝐲 𝐭𝐡𝐨𝐚́𝐢

  Suy thoái kinh tế là hiện tượng ngắn hạn bao gồm một chuỗi sự kiện phức tạp xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Những nguyên nhân này có thể được chia thành hai nhóm chính: yếu tố nội sinh và yếu tố ngoại sinh.

  Yếu tố nội sinh:

  Chính sách kinh tế thiếu đồng bộ, tỷ lệ nợ công quá cao. Có thể coi đây như những tế bào ung thư, từ từ làm suy yếu cơ thể kinh tế. Khi các nhà hoạch định chính sách vận hành máy móc kinh tế một cách thiếu chuyên nghiệp, đẩy nợ công lên mức báo động, sẽ khiến nền kinh tế dần mất đi sức sống, trở nên kiệt quệ.

  Bất ổn trên thị trường tài chính. Các cuộc khủng hoảng tài chính như bong bóng bất động sản, khủng hoảng nợ hay vỡ nợ có thể gây ra tình trạng thắt chặt tín dụng, khiến doanh nghiệp khó vay vốn và đầu tư. Điều này làm giảm nhu cầu và sản lượng, dẫn đến suy thoái.

Hệ thống ngân hàng yếu kém, thiếu thanh khoản cũng là một ẩn họa. Nếu các nhà băng trở nên giàu có nhưng đồng thời cũng khó khăn trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế thì sẽ khiến các doanh nghiệp phải ngừng đầu tư, sa thải nhân viên - trở thành những quả bom nổ chậm gây tổn hại cho nền kinh tế.

Cơ cấu kinh tế không cân đối. Nếu một nền kinh tế quá phụ thuộc vào một số ngành nhất định và những ngành này gặp khó khăn, toàn bộ nền kinh tế sẽ bị tác động mạnh. Việc thiếu đa dạng hóa sẽ khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước các cú sốc.

Năng suất lao động thấp. Nếu năng suất lao động không được cải thiện, chi phí sản xuất sẽ tăng lên trong khi sức cạnh tranh của hàng hóa giảm đi, làm giảm đầu ra và doanh số bán hàng của doanh nghiệp.

Yếu tố bên ngoài:

Các cú sốc nguồn cung toàn cầu. Tăng giá năng lượng và nguyên liệu thô đột ngột như dầu mỏ, khí đốt làm tăng chi phí sản xuất, lạm phát gia tăng; thiên tai, dịch bệnh nghiêm trọng gây gián đoạn chuỗi cung ứng và sản xuất; xung đột vũ trang, chiến tranh tại các khu vực quan trọng làm gián đoạn giao thương quốc tế.

Suy thoái kinh tế toàn cầu/khu vực. Suy thoái ở các đối tác thương mại lớn sẽ làm giảm xuất khẩu, đầu tư nước ngoài vào nền kinh tế.

Chính sách thương mại bảo hộ và hạn chế thương mại. Các biện pháp thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu hàng hóa từ các đối tác thương mại lớn. Các rào cản phi thuế quan như tiêu chuẩn kỹ thuật gây khó khăn cho xuất nhập khẩu.

Khủng hoảng chính trị, xung đột khu vực. Các cuộc khủng hoảng chính trị, bạo lực tại các khu vực quan trọng gây mất ổn định kinh tế xã hội.

𝐁𝐚̀𝐢 𝐡𝐨̣𝐜 𝐫𝐮́𝐭 𝐫𝐚:

Mất cân đối vĩ mô luôn là mối đe dọa đối với nền kinh tế toàn cầu nói chung cũng như từng quốc gia nói riêng. Do đó, quá trình hoạch định và thực thi các chính sách kinh tế vĩ mô cần kết hợp sự tăng trưởng và ổn định trên cơ sở hiệu quả của nền kinh tế.

  Phát huy vai trò của hệ thống giám sát tài chính quốc gia. Hệ thống này với các mục tiêu bảo đảm sự an toàn và lành mạnh của các định chế tài chính, giảm thiểu rủi ro hệ thống, bảo đảm sự công bằng và hiệu quả của thị trường, bảo vệ quyền lợi của người sử dụng dịch vụ tài chính và nhà đầu tư nên có vai trò quan trọng trong phát triển và ổn định kinh tế vĩ mô.

  Hệ thống ngân hàng luôn đóng vai trò quan trọng trong thị trường tài chính, vì vậy, cần nâng cao vai trò, vị thế của ngân hàng nhà nước trong việc thực hiện chức năng ngân hàng trung ương và chức năng quản lý nhà nước đối với hoạt động tiền tệ, ngân hàng trên cơ sở hoàn thiện thể chế theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế, phối hợp với các cơ quan trong xây dựng và thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô, tăng cường hoạt động thanh tra, giám sát, phát triển các công cụ dự báo, phòng ngừa rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng.

 Coi trọng quản trị rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản đối với các ngân hàng thương mại. Tín dụng là hoạt động cơ bản đem lại nhiều lợi nhuận cho các ngân hàng thương mại, song cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro với những hậu quả khó lường (thanh khoản là khả năng của ngân hàng trong việc bảo đảm đáp ứng đầy đủ, kịp thời các nhu cầu về ngân quỹ)

 Chuẩn hóa hệ thống thông tin. Cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và toàn cầu hóa, hệ thống thông tin ngày càng trở nên quan trọng. Mọi chính sách, quyết định điều tiết nền kinh tế cần dựa trên luồng thông tin chuẩn xác, minh bạch và kịp thời.

Tuy khó tránh khỏi hoàn toàn các cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới, nhưng việc xây dựng một nền kinh tế độc lập tự chủ trong hội nhập cũng cần được quan tâm, nhất là coi trọng các yếu tố tạo nên sự phát triển bền vững của nền kinh tế; bảo đảm tăng trưởng kinh tế nhanh phải đi liền với nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, gắn tăng trưởng với giải quyết tốt các vấn đề xã hội và môi trường.

𝐂𝐚́𝐜𝐡 𝐮̛́𝐧𝐠 𝐩𝐡𝐨́ 𝐯𝐚̀ 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐧𝐠𝐮̛̀𝐚

 Để ứng phó và phòng ngừa hiệu quả suy thoái kinh tế, cần có một khuôn khổ chính sách toàn diện dựa trên các trụ cột chính sau:

  Tăng cường khung quản trị rủi ro của hệ thống tài chính. Các quy định giám sát, kiểm soát rủi ro nghiêm ngặt hơn cần được thực thi đối với các tổ chức tín dụng và tài chính để đảm bảo tính thanh khoản và minh bạch hệ thống. Điều này giúp loại bỏ các rủi ro hệ thống tiềm ẩn, đồng thời tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc bất ngờ.

  Duy trì chính sách tài khóa và tiền tệ linh hoạt, phối hợp hiệu quả. Cần giữ dư địa chính sách ở mức hợp lý để có thể điều chỉnh phù hợp khi cần thiết. Chính sách tài khóa và tiền tệ phải phối hợp nhịp nhàng, kết hợp đa dạng các công cụ như lãi suất, tỷ giá, chi tiêu công, thuế để đạt hiệu quả tối đa.

  Tăng cường hợp tác và phối hợp quốc tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế dễ lan truyền qua biên giới. Các nước cần chia sẻ thông tin, phối hợp giám sát và ứng phó thông qua các diễn đàn như G20, IMF, OECD để ngăn chặn rủi ro lan rộng.

  Xây dựng nền tảng nhu cầu vững chắc. Suy thoái thường đi kèm sụt giảm nhu cầu tiêu dùng và đầu tư. Chính sách cần tạo môi trường thuận lợi cho tăng trưởng bền vững các thành phần cầu nội địa như tiêu dùng, đầu tư tư nhân, không phụ thuộc quá nhiều vào các nhân tố chu kỳ.

  Kiểm soát mức nợ công ở ngưỡng an toàn. Nợ công cao sẽ hạn chế khả năng phản ứng và điều chỉnh của chính sách tài khóa khi cần thiết để vực dậy nền kinh tế. Mức nợ công cần được duy trì ở mức vừa phải, đủ cho đầu tư phát triển kinh tế nhưng không quá lớn gây nguy cơ vỡ nợ.

  Củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào nền kinh tế. Suy thoái kinh tế thường khiến tâm lý bi quan lan tỏa, làm suy yếu động lực tiêu dùng và đầu tư. Chính phủ cần duy trì thông tin minh bạch, thực thi chính sách nhất quán để xây dựng niềm tin, tạo động lực phục hồi cho các lực lượng sản xuất và tiêu dùng.

  Các trụ cột trên đóng vai trò thiết yếu trong việc tăng cường khả năng phòng ngừa và chống chịu suy thoái của nền kinh tế. Chỉ khi vận dụng đồng bộ các biện pháp trên một cách linh hoạt và phù hợp, chính sách kinh tế mới đủ sức vượt qua những khó khăn, thách thức của đại dịch suy thoái. 

------------------------------------------------------------------------------

𝐂𝐋𝐁 𝐒𝐈𝐍𝐇 𝐕𝐈𝐄̂𝐍 𝐍𝐆𝐇𝐈𝐄̂𝐍 𝐂𝐔̛́𝐔 𝐊𝐇𝐎𝐀 𝐇𝐎̣𝐂 𝐘𝐄𝐒 - trực thuộc Đoàn Thanh niên trường ĐH Kinh tế Quốc dân và Phòng Quản lý Khoa học trường ĐH Kinh tế Quốc dân

Địa chỉ: Phòng 121, Nhà 11, KTX ĐH Kinh tế Quốc dân

Fanpage: https://www.facebook.com/yesclubneu/

Website: https://yesneu.com/

Tiktok: https://www.tiktok.com/@yesclubneu

Email: yesclub.neu@gmail.com

Hotline: 085 9596919 (Ms. Yên Đan)