ĐA CHIỀU - BÀN LUẬNTháng 06, 2025

[ĐCBL] Nghị định số 168/2024/NĐ-CP - Liệu có thay đổi được văn hóa giao thông Việt Nam?

Young Economics Scientists

Nghị định số 168/2024/NĐ-CP:

Liệu có thay đổi được văn hóa giao thông Việt Nam?

Ngày 26/12/2024, Nghị định số 168 đã chính thức được ban hành bởi Chính phủ và có hiệu lực bắt đầu kể từ ngày 1/1/2025, thay thế Nghị định số 100 với nhiều điểm đổi mới đáng chú ý trong việc xử phạt các vi phạm an toàn giao thông đường bộ. Đã hơn 1 tháng trôi qua kể từ khi Nghị định 168 được áp dụng, Nghị định này đã cho thấy những dấu hiệu chuyển biến tích cực trong việc người tham gia giao thông chấp hành, tuân thủ những quy định an toàn giao thông. Vậy câu hỏi được đặt ra là: Liệu Nghị định 168 có thật sự là bước ngoặt của văn hóa giao thông Việt Nam về lâu dài?

Ảnh hưởng của Nghị định 168 đến ý thức người tham gia giao thông

Quay ngược lại thời gian trước khi Nghị định 168 được thi hành, tại Hà Nội cũng như ở các tỉnh thành, ngày càng nhiều những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra, tăng nhiều so với cùng kỳ những năm trước. Cụ thể trong tháng 1-2024, số vụ tai nạn giao thông tăng 25,08%, tăng 75,91% người bị thương so với cùng kỳ năm 2023. Bình quân một ngày trong tháng, cả nước xảy ra 79 vụ tai nạn giao thông, làm 31 người tử vong, 66 người bị thương. Qua những con số trên có thể thấy những dấu hiệu đáng báo động về nền trật tự an toàn giao thông nước ta trong thời kỳ trước khi Nghị định 168 được áp dụng.

Tuy nhiên, kể từ khi Nghị định 168 đi vào thực tế, những tác động tích cực đã được chứng minh qua các con số ấn tượng. Theo Đại tá Phạm Quang Huy (Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông), sau 19 ngày thực hiện (từ 1/1 đến 19/1), tình hình tai nạn giao thông đã có chuyển biến rõ rệt, tai nạn giao thông đường bộ giảm cả 3 tiêu chí. Cụ thể, toàn quốc xảy ra 995 vụ, làm 534 người chết, 656 người bị thương; so với thời gian trước cùng kỳ, giảm 430 vụ (giảm 30,2%), giảm 32 người chết (giảm 5,6%), giảm 522 người bị thương (giảm 44,3%); so với thời gian trước liền kề giảm 231 vụ (giảm 18,8%), giảm 100 người chết (giảm 15,7%), giảm 164 người bị thương (giảm 20%)….

Qua những con số trên có thể thấy Nghị định 168 đã bước đầu đánh dấu một nền văn hóa giao thông văn minh, an toàn, thay đổi được hoàn toàn những thói quen, hành vi xấu khi tham gia giao thông của người dân Việt Nam trước đây.

Quan ngại từ thực tiễn xoay quanh nghị định

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, Nghị định 168 cũng phải đối mặt với không ít những tranh cãi do một số mặt chưa hợp lý. Trong hơn 1 tháng vừa qua, việc mức phạt quá cao khiến cho nhiều bộ phận người dân cảm thấy bất bình, họ cho rằng mức phạt này là không hợp lý và quá khắt khe, vượt quá khả năng chi trả của nhiều người dân, đặc biệt là những người dân có thu nhập thấp. Được biết, Việt Nam thuộc nhóm những nước có thu nhập trung bình thấp thì mức phạt vi phạm giao thông lại ở những nước có mức phạt cao nhất thế giới, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế và xã hội của người dân. Đơn cử, một vợ chồng tổng thu nhập hàng tháng 30 triệu đồng nhưng vì lỡ vi phạm giao thông bị phạt 20 triệu đồng sẽ ảnh hưởng đến cả sinh hoạt tháng đấy của họ hay một bác lái xe tải vận chuyển lương tháng 10-15 triệu đồng cũng sẽ phải đối mặt với gánh nặng tài chính lớn nếu vi phạm vượt đèn đỏ với mức phạt tương tự. Không ai có thể đảm bảo rằng 100% mình sẽ không vi phạm giao thông, ai cũng có thể mắc lỗi bất cứ lúc nào, đặc biệt trong trạng thái căng thẳng hay áp lực, vậy nên việc mức phạt quá cao sẽ vô tình tạo nên áp lực tài chính không đáng có cho nhiều người, trong bối cảnh cuộc sống mưu sinh vốn đã nhiều thách thức. Một vấn đề khác cũng gây tranh cãi không kém là việc tài xế lái xe không vượt quá 48 giờ mỗi tuần, 10 giờ mỗi ngày và 4 giờ liên tục, gây khó khăn cho các doanh nghiệp vận tải, đồng thời tạo ra tâm lý ức chế cho cả tài xế và hành khách. Thực tế, tình trạng tắc đường ở một số thành phố lớn như Hà Nội hay TP.HCM đang đáng báo động, gây khó khăn trong việc di chuyển của các tài xế, tài xế phải đợi nhiều giờ, nhưng thời gian đó vẫn bị tính vào giới hạn lái xe liên tục, dẫn đến nguy cơ vi phạm giới hạn này ngay cả khi họ không di chuyển, hay đang đi trên đường cao tốc hết thời gian quy định cũng không được phép dừng, nếu chỉ vì vậy mà bị phạt thì vô lý vì vi phạm không xuất phát từ chủ ý lái xe. Không chỉ vậy, cũng có một số những vấn đề gây tranh cãi khác như tình trạng đèn tín hiệu đột ngột chuyển màu hay chuyển màu khi chưa hết thời gian đếm giây, hết thời gian đếm giờ nhưng không đổi đèn, dẫn đến việc người dân vô tình vi phạm giao thông. Nhìn chung, Nghị định 168 vẫn còn một số điểm bất cập, đòi hỏi các giải pháp tối ưu hơn để giảm thiểu tác động tiêu cực đến đời sống kinh tế và xã hội của người dân.

Những giải pháp cho Nghị định 168

Về giải pháp cho những vướng mắc, các cơ quan chức năng nên xem xét việc giảm nhẹ mức phạt hơn để giảm bớt gánh nặng kinh tế cho một số bộ phận người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Ngoài ra, nhiều ý kiến cho rằng việc tăng mức phạt chỉ giải quyết được phần ngọn của vấn đề giao thông, trong khi những vấn đề gốc rễ như ùn tắc giao thông hay ô nhiễm môi trường vẫn chưa được giải quyết triệt để, thậm chí còn có xu hướng gia tăng. Vậy nên thay vì gia tăng mức phạt hành chính quá cao như vậy, nhà nước nên chú trọng hơn đến việc cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng không khí để tránh tình trạng tắc nghẽn giao thông hay ô nhiễm môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống của người dân. Thực tế cho thấy rằng, do nhiều nơi quy hoạch đô thị dẫn đến tình trạng tắc đường vậy nên nhiều người có thói quen vi phạm giao thông như đi xe lên vỉa hè hay vượt đèn đỏ để kịp giờ đi làm, đi về nhanh hơn thay vì phải chờ ở ngoài đường 1-2 tiếng đồng hồ. Do đó, nếu chưa giải quyết tốt được các vấn đề về cơ sở hạ tầng mà tăng mức phạt để đẩy ngược trách nhiệm về phía người dân được xem là một giải pháp cứng nhắc và chưa thỏa đáng. Ngoài ra, Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam đã gửi kiến nghị lên Thủ tướng, Bộ Công an, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tư pháp chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn nghiên cứu, điều chỉnh quy định của pháp luật theo hướng giãn, tăng thời gian lái xe để phù hợp với thực tiễn của các doanh nghiệp vận tải. Không chỉ vậy, Bộ Công an cũng nên tuyên truyền các quy định về Nghị định 168 đến người dân để người dân biết và chấp hành; ngoài ra cán bộ, chiến sĩ trong quá trình thực thi nhiệm vụ cũng phải chấp hành nghiêm quy định của pháp luật và của Bộ Công an, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm có hành vi chống đối; phát triển hạ tầng giao thông theo thẩm quyền; rà soát, khắc phục và tổ chức các hệ thống giao thông hợp lý; xây dựng phương án tổ chức phân luồng giao thông tổng thể thành phố, đô thị lớn; tránh tình trạng "giải quyết chỗ này, phát sinh chỗ khác"; ngoài ra nghiên cứu giảm các thủ tục hành chính và tạo điều kiện để người dân được giải quyết thuận tiện nhất.

Tạm kết

Nghị định 168 kế thừa Nghị định 100 với những quy định, chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn với mục tiêu làm cho những người tham gia giao thông thực hiện đúng những quy định giao thông mà nhà nước đã ban hành, từ đó sẽ tạo ra một nền giao thông văn minh và an toàn mới, đồng thời cũng là tiền đề cho một xã hội hiện đại và văn minh. Tuy cũng có những mặt tranh cãi nhất định nhưng nếu tiếp tục đà áp dụng và tiến triển tốt Nghị định 168 và sửa đổi một số điều chưa hợp lý trong Nghị định thì trong tương lai không xa, văn hóa giao thông Việt Nam rất có thể sẽ đi đầu thế giới, từ đó cũng có thể ảnh hưởng rất tốt đến nhiều khía cạnh và lĩnh vực khác của Việt Nam.

- Lương Hồng Giang -

---------------------------------------------------------

𝐁𝐀̉𝐍 𝐓𝐈𝐍 𝐒𝐈𝐍𝐇 𝐕𝐈𝐄̂𝐍 𝐍𝐆𝐇𝐈𝐄̂𝐍 𝐂𝐔̛́𝐔 𝐊𝐇𝐎𝐀 𝐇𝐎̣𝐂 𝐘𝐄𝐒𝐍𝐄𝐖𝐒

CLB Sinh viên Nghiên cứu Khoa học YES - ĐH Kinh tế Quốc dân.

Xem số báo mới nhất tại: https://yesneu.com/paper

Đăng ký nhận Yesnews hàng tháng: https://forms.gle/jFniU76nF7sipKEe7

Mọi ý kiến đóng góp xin liên hệ: yesnews.neu@gmail.com

Mời bạn đọc Yesnews tìm hiểu thêm thông tin tại:

[ĐCBL] Nghị định số 168/2024/NĐ-CP - Liệu có thay đổi được văn hóa giao thông Việt Nam?

Bài viết cùng chuyên mục